Met de campagne ‘Opgelucht’ willen beweging.net Midden-Vlaanderen, ACV, vdk bank en CM gezondheidsfonds deelnemers de kans geven om zich een beeld te vormen van de luchtkwaliteit in huis. Door de concentratie van schimmelsporen in huis zichtbaar te maken krijg je een indicatie van de luchtkwaliteit en van het niveau van ventilatie.

Hiervoor gebruiken we petrischaaltjes met een aseptische voedingsbodem. Door de inhoud van deze petrischaaltjes bloot te stellen aan de omgevingslucht krijgen micro organismen (schimmels) de kans om zich te ontwikkelen in het schaaltje. Na ongeveer een week heb je een visueel beeld van de concentratie aan schimmelsporen in de lucht van een bepaalde leefruimte.

Deelnemers ontvangen twee schaaltjes om twee leefruimten in huis te testen (bvb. keuken, living, badkamer, slaapkamer…). Na afloop worden de deelnemers gevraagd om hun bevindingen anoniem door te geven via deze campagnewebsite. De campagne loopt in de maand maart 2025.

Er zijn heel wat oorzaken van luchtvervuiling in huis: verwarmingstoestellen, haardvuren, bouwmaterialen, meubels, schoonmaakproducten, koelingssystemen. Ook koken en sommige hobby’s kunnen de lucht in huis vervuilen. En niet te vergeten: de vervuiling die van buiten naar binnen komt.

Het effect op de gezondheid hangt af van de aard en concentratie van de vervuilende stof, en van de frequentie en duur van blootstelling. Wat je zelf kunt doen om het risico te beperken, varieert naargelang de bron van vervuiling. Hoe groter de vervuiling, hoe meer mensen klachten zullen ondervinden. Maar wie er meer last zal van hebben, is moeilijk te voorspellen. Toch zijn sommige risicogroepen vatbaarder voor de gevolgen van vervuilde lucht.

• Kinderen zijn gevoeliger voor luchtvervuiling - zeker voor tabaksrook - en vatbaarder voor astma en bronchitis.
• Personen met een longaandoening zoals astma of chronische bronchitis.
• Patiënten met een ernstige ziekte die veel binnenshuis vertoeven.
• Mensen met een allergie voor huisstofmijt of huisdieren.
• Zwangere vrouwen en hun ongeboren baby.

Een slechte luchtkwaliteit in huis kan heel wat klachten veroorzaken.

• Klachten van de luchtwegen zoals: irritatie van neus en keel, niezen, hoesten, longaandoeningen zoals astma en chronisch longlijden (COPD)
• Longkanker
• Allergische reacties zoals: jeukende, tranende ogen, een loopneus of verstopte neus, jeuk, atopisch eczeem

Ventileren en verluchten zijn het allerbelangrijkste om de gevolgen van luchtvervuiling tegen te gaan.

• VENTILATIE

Ventileren is het voortdurend verversen van de binnenlucht. Ventilatie zorgt ervoor dat vervuilde binnenlucht naar buiten gaat en (minder vervuilde) buitenlucht naar binnen komt.

Ventileren moet permanent gebeuren. Een te goede isolatie zonder regelmatige ventilatie belet dat de vervuilde binnenlucht naar buiten kan en verdund wordt. Ook wanneer je in een gebied woont waar de buitenlucht sterk vervuild is, is permanente ventilatie aan te raden.

Ventileren kan via eenvoudige ventilatieroosters in ramen, vensters en muren. Langs deze roosters komt verse lucht het huis binnen. De lucht verspreidt zich in huis via roosters in binnendeuren of muren of verplaatst zich via kieren en spleten.
Er bestaan ook mechanische ventilatiesystemen op basis van ventilatoren voor luchttoevoer en -afvoer. Toevoer van lucht gebeurt in de droge ruimtes, afvoer van lucht in vochtige ruimtes zoals keuken, badkamer en wc.

• VERLUCHTEN

Verluchten doet men door ramen of deuren tijdelijk open te zetten en is een aanvulling op ventileren. Verluchten is bijvoorbeeld nuttig na het poetsen, als er veel mensen in de woning aanwezig zijn, als je nieuwe meubels in huis plaatst en zeker ook als er geverfd of gelijmd wordt, of als er binnen gerookt wordt.

Om het effect van vervuilde buitenlucht te minimaliseren, verlucht je beter via ramen of deuren aan de achterzijde van je woning en buiten de spitsuren. Tien minuten tot een kwartier volstaan om de lucht in een ruimte volledig te verversen.


Bron: Dokter Elise Rummens, preventie-arts CM, in samenwerking met de intermutualistische werkgroep 'Milieu en gezondheid'.